ศิลปะแบบไทยๆ ถือว่าเอกลักษณ์ของประเทศไทย เป็นเสมือนความภาคภูมิใจของคนไทยทั้งชาติ และเป็นความงดงามทางศิลปะที่ได้มีการสืบทอดกันมาอย่างยาวนานตั้งแต่สมัยอดีต เป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงวิถีชีวิต วัมนธรรมและประเพณีต่างๆที่ได้เกิดขึ้น โดยมีวิวัฒนาการที่มาจากความเป็นไทย ศิลปะแบบไทยๆจะเต็มไปด้วยความอ่อนหวาน สวยงาม ละมุนละไม ให้ความรู้สึกสงบ มีความประณีต วิจิตรตระการตา มีความน่าตื่นตาตื่นใจ เรียกได้ว่าศิลปะไทยเป็นเสมือนเอกลักษณ์ของคนไทยที่ให้ความรู้สึกลึกซึ้งและสุทรียภาพเป็นอย่างยิ่ง นอกจากนี้ศิลปะไทยนั้นจะเน้นการตัดเส้นด้วยสีน้ำตาลและสีดำเท่านั้น
ศิลปะไทยได้มีความเป็นมาจากวิถีชีวิตที่เรียบง่ายของคนสมัยก่อน วัฒนธรรมและศาสนาอันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจที่ส่งผลให้ออกมาเป็นศิลปะไทยแขนงต่างๆนอกจากนี้ยังรวมไปถึงสังคมเกษตรกรรมที่เป็นสังคมดั้งเดิมของไทยก็ได้ถูกดัดแปลงให้เป็นส่วนหนึ่งของศิลปะด้วย เรียกได้ว่าความเป็นธรรมชาติของคนไทยได้ถูกหล่อหลอมให้เกิดเป็นความคิดสร้างสรรค์ที่เต็มไปด้วยความเชื่อ วัฒนธรรมประเพณีของคนไทยในท้องถิ่น แล้วถ่ายทอดออกมาเป็นศิลปะที่งดงาม สื่อสารกันผ่านทางสัญลักษณ์ ที่จะส่งไปให้คนอีกกลุ่มหรืออีกสังคมหนึ่งได้รับรู้และขยายส่งต่อกันไปเรื่องๆในวงกว้าง และนี่ก็คือที่มาของศิลปะไทย
รูปแบบของศิลปะไทย
- จิตรกรรมไทย เป็นภาพเขียนที่มีความเป็นเอกลักษณ์และมีลักษณะที่เป็นแบบอย่างของไทยอย่างเห็นได้ชัด แตกต่างจากชนชาติอื่น ซึ่งถึงแม้จะมีการสอดแทรกหรือได้รับอิทธิพลมาจากชาติอื่นบ้าง แต่ก็สามารถดัดแปลงและสร้างสรรค์ออกมาให้กลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวได้อย่างสวยงาม จิตรกรรมไทยได้ชื่อว่าเป็นวิจิตรศิลป์ที่เต็มไปด้วยคุณค่าทางศิลปะ ซึ่งที่เราสามารถเห็นได้ชัดที่สุดก็คือลายไทย ที่จะเป็นการเขียนภายไทยในการตกแต่งอาคารบ้านเรือน สิ่งของเครื่องใช้ หรือเครื่องประดับต่างๆที่จะลวดลายที่มีชื่อเรียกต่างๆ เช่น ลายกระจัง ลายประจำยาม ลายกระหนก เป็นต้น รวมไปถึงเป็นรูปตามความเชื่อต่างๆ เช่น รูปคน รูปสัตว์ รูปยักษ์ รูปเทวดา เป็นต้น
- ประติมากรรมไทย เป็นผลงานศิลปะไทยที่แสดงออกมาโดยกรรมวิธีการแกะสลัก การหล่อ การปั้น รวมไปถึงการประกอบรูปทรงให้เข้ากันเป็น 3 มิติ เป็นแบบอย่างของไทยโดยเฉพาะ โดยวัสดุที่ใช้ในการสร้างประติมากรรมของไทยก็คือ ไม้ ดิน หิน ปูน เขาสัตว์กระดูก เป็นต้น
- สถาปัตยกรรมไทย เป็นศิลปะการก่อสร้างของไทยที่เต็มไปด้วยความเป็นเอกลักษณ์ ได้แก่ วิหาร วัง โบสถ์ อาคารบ้านเรือน วัด เป็นต้น โดยจะมีลักษณะที่แตกต่างกันตามคตินิยม ความเป็นอยู่ ภูมิศาสตร์ โดยสถาปัตยกรรมไทยนั้นมีอายุมาร่วม 4,000 ปี ตั้งแต่คนไทยเริ่มตั้งถิ่นฐาน ก่อนที่จะมีการสร้างสถาปัตยกรรมที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต ให้เหมาะสมกับความเป็นอยู่ สภาพอากาศ สภาพภูมิประเทศ พร้อมทั้งสอดแทรกเอกลักษณ์ความเป็นไทยลงไป
ลักษณะของศิลปะไทย
ประเทศไทยได้ชื่อว่าเป็นมีศิลปะที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์ ถึงแม้ว่าจะมีการได้รับอิทธิพลมาจากชนชาติอื่นๆ แต่ไทยก็สามารถดัดแปลงและผสมผสานในรูปแบบของตนเองได้ลงตัว และมีเอกลักษณ์ ศิลปะไทยนั้นจะเน้นถึงเรื่องความคิดสร้างสรรค์ในรูปแบบของปรัชญา คตินิยม ความเชื่อเรื่องเทวดานางฟ้า นรกสวรรค์ และได้กำหนดแบบแผนเกี่ยวกับตัวละครต่างๆขึ้นมา แม้กระทั่งธรรมชาติสิ่งแวดล้อมก็ได้กำหนดขึ้นมาเองด้วย ศิลปะไทยมีธรรมชาติเป็นตัวกรตุ้น โดยเกิดจากการเห็นความงดงามแล้วรู้สึกประทับใจจนอยากที่จะถ่ายทอดออกมาในรูปแบบต่างๆ เราจะเห็นได้จากลวดลายต่างๆที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติ
สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยสำหรับเอกลักษณ์ของศิลปะไทยก็คือเรื่องความเชื่อด้านศาสนาและไสยศาสตร์ ที่คนไทยส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธและมีการผสมผสานศาสนาพราหมณ์เข้าด้วย เราจึงได้เห็นการสร้างสรรค์ศิลปะไทยในทุกๆรูปแบบในบริเวณวัด ไม่ว่าจะเป็นลวดลายภาพเขียนบนผนังวัด การสร้างพระพุทธรูป สถาปัตยกรรมที่สวยงาม เป็นต้น รวมไปความเชื่อด้านไสยศาสตร์ที่เราจะได้ว่ามีการสอดแทรกศิลปะเกี่ยวกับพิธีกรรมต่างๆ การสักยันต์ ทวารบาง หรือการสร้างรูปปั้น เป็นต้น
ศิลปะแบบไทยๆในปัจจุบัน
ปัจจุบันนี้ศิลปะไทย เริ่มถูกลืมเลือนและหายไปเรื่อยๆ เนื่องจากยุคสมัยที่เปลี่ยนไป พร้อมทั้งเทคโนโลยีต่างๆที่เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสังคมสมัยใหม่มากขึ้น โลกเต็มไปด้วยการสื่อสารที่ไร้ขีดจำกัดและเปิดกว้าง พร้อมทั้งศิลปะในโลกออนไลน์และชาติอื่นๆสามารถที่จะเข้าถึงคนยุคใหม่ได้มากกว่า ทำให้คนไทยค่อยๆให้ความสำคัญกับศิลปะไทยน้อยลงเรื่อยๆ รวมไปถึงผู้ใหญ่หลายคนที่ยังยึดติดกับการเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ของศิลปะไทย ต้องมีกฎระเบียบ ต้องมีความเคารพ ทำให้ขัดต่ออุปนิสัยของคนยุคใหม่ ที่รักอิสระ มีความคิดสร้างสรรค์และต้องเสรีทางด้านความคิด จึงส่งผลให้เกิดการต่อต้านและห่างเหินจากศิลปะไทยไปเรื่อยๆ
แต่ทั้งนี้ศิลปะไทยก็ยังมีความเป็นเอกลักษณ์และน่าชื่นชมของคนไทยและชาวต่างชาติอยู่อย่างต่อเนื่อง โดยเริ่มมีคนส่วนใหญ่หันมาใส่ใจในการดัดแปลงรูปแบบของศิลปะวัฒนธรรมไทย มีการสนับสนุนจากองค์กรต่างๆที่จะช่วยทำให้ศิลปะไทยเป็นที่รู้จักกันมากยิ่งขึ้น ซึ่งอย่างไรก็ตามก็ต้องยอมรับว่าศิลปะแบบไทยๆเป็นสิ่งที่คนไทยทุกคนรักและภาคภูมิใจ ถึงแม้จะลืมเลือนไปบ้าง แต่เชื่อว่าศิลปวัฒนธรรมไทยจะถูกรักษาและบำรุงสืบต่อไปตราบนานเท่านานแน่นอน